In een tijd waarin suikerinname een belangrijk maatschappelijk thema is, winnen suikervrije dranken en voeding aan populariteit. Men belooft zoetheid zonder schuldgevoel door caloriearme additieven, beter bekend als zoetstoffen, toe te voegen. Zoetstof is een verzamelterm en komt zowel in natuurlijke als kunstmatige vorm voor. Waar natuurlijke zoetstoffen zowel voedzaam als smaakvol kunnen zijn, worden niet-nutritieve zoetstoffen vaak uit commerciële overwegingen gebruikt. Die laatste groep bevat weinig of geen calorieën waardoor ze courante ingrediënten zijn geworden in voedsel, dranken en, voor de meesten verrassend, dagelijkse benodigdheden zoals tandpasta.
De opkomst van zoetstoffen is deels beïnvloed door het succes van suikertaksen die sinds 2010 in meer dan 40 landen zijn ingevoerd. België introduceerde in 2015 een eerste versie van een frisdranktaks. Drie jaar later werd deze aangescherpt. In Nederland bestaat er nog geen vorm van accijnzen op suikerrijke dranken en voeding, maar wordt een eventuele invoering wel onderzocht.
In het Verenigd Koninkrijk miste de productietaks op gesuikerde dranken zijn effect niet: producenten werden belast op de hoeveelheid toegevoegde suiker. Om een verhoogde belasting te vermijden pasten frisdrankproducten masaal hun recept en werd 50% van de dranken op de markt minder gesuikerd. Men ging op zoek naar een alternatief: zoetstof.
Eén zo'n zoetstof is stevia. Stevia is een plant die lid is van de chrysantenfamilie en wordt beschouwd als een veilig alternatief voor suiker dat weinig negatieve gezondheidseffecten kent als het rechtstreeks vegeleken wordt met geraffineerde suiker.
Stevia wordt voornamelijk geprezen om haar zoete smaak en bestaat in twee vormen:
- Groene stevia: de minst bewerkte vorm van stevia, tot 30-40 keer zoeter dan suiker,
- Stevia-extract of ‘steviolglycosiden’: tot 350 keer zoeter dan suiker, en
Naarmate er meer onderzoek wordt gedaan, komen er meer voordelen van het gebruik van stevia aan het licht. Laten we er enkele nader bekijken.
1. Bloedsuikerspiegel
Een van de belangrijkste biologische eigenschappen van stevia is dat het niet bijdraagt aan een verhoogde bloedsuikerspiegel in vergelijking met geraffineerde suiker. In tegenstelling tot kunstmatige zoetstoffen, en natuurlijk suiker, kunnen de plantaardige eigenschappen van stevia de bloedsuikerspiegel niet alleen onderdrukken, maar ook stabiliseren, terwijl het de glucosetolerantie verhoogt.
2. Bloeddruk
Van stevia is bekend dat het werkt als een vasodilatator: bloedvaten worden wijder waardoor de bloeddruk daalt. Gelet op de aanbevolen dagelijkse inname hieronder, blijft voorzichtigheid geboden bij gebruik van stevia met als enig doel de bloeddruk te verlagen. We raden aan om een arts te raadplegen voordat je verder gaat.
3. Voor jong en minder jong
Onderzoek toont aan dat zoetstoffen veilig zijn om dagelijks te consumeren, daarom is er momenteel geen leeftijdsgrens voor de inname van stevia. Met een aanbevolen dagelijkse inname van 4 mg/kg lichaamsgewicht voor zowel kinderen als volwassenen, kan stevia, bij juist gebruik, nadelige gezondheidsrisico's die geassocieerd worden met suikerconsumptie, zoals hartziekten, hoge cholesterolwaarden en obesitas, helpen voorkomen.
Bovendien vormt stevia geen enkel risico tijdens de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding.
4. Nul calorieën
Stevia is een niet-nutritieve zoetstof. Dat betekent dat stevia op zichzelf geen voedingswaarde heeft: weinig tot geen koolhydraten en ook geen calorieën - ondanks haar sterk zoete smaak. Omdat stevia in verschillende vormen bestaat - tabletten, poeders en vloeistoffen - kan het, wanneer het gebruikt wordt als onderdeel van een goed uitgebalanceerd dieet, een hulpmiddel zijn bij het afvallen.
5. Kanker
Eenvoudig gezegd heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat zoetstoffen, zoals stevia, het risico op kanker niet verhogen. Bovendien heeft de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) dit bewijs ook beoordeeld en geoordeeld dat kunstmatige zoetstoffen, wanneer ze in gematigde dagelijkse hoeveelheden worden geconsumeerd, niet schadelijk zijn en geen verband houden met het veroorzaken van kanker.
Het is een feit: we weten dat we moeten minderen met suiker. In een tijd waarin ultrabewerkte voedingsmiddelen en suikerhoudende dranken zo gemakkelijk verkrijgbaar zijn, heeft stevia, naast andere zoetstoffen, bewezen dat je nog steeds zoetigheid kan consumeren zonder de gevolgen van geraffineerde suiker. Een blijvend genot dat mensen in principe realistisch kunnen behouden.
Bronnen:
¹ https://fiscalonline.com/Entreprise/projet-de-budget-pour-2017-hausse-de-la-taxe-sodas-adoptee-en-commission
² https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2900484/
³ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25412840/
⁴ https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/food-types/are-sweeteners-safe/
⁵ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5591507/
⁶ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4229159/
⁷ https://www.esht.nhs.uk/wp-content/uploads/2019/01/0710.pdf
⁸ https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/cancer-myths/do-artificial-sweeteners-cause-cancer
Disclaimer: Alle links werden geraadpleegd tussen 10 en 20 februari 2023. De informatie in dit artikel is gebaseerd op de op dat moment beschikbare feiten..
